معرفی انواع پروتکل های شبکه و کاربرد‌ آن‌ها

درباره انواع پروتکل‌ های شبکه چه می‌دانید؟ امروزه، ما در عصر ارتباطات زندگی می‌کنیم. در دنیای فناوری، تعداد بی‌شماری کاربر وجود دارد که با دستگاه‌های مختلف و به زبان‌های مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این کاربران برای انتقال داده‌، انواع روش‌ها و نرم‌افزارهای مختلف را به کار می‌گیرند. بنابراین، اگر برای نحوه ارتباط کاربر و انتقال داده‌ها و همچنین نحوه پردازش آن داده‌ها در دستگاه‌ها، «استاندارد»های ثابتی وجود نداشته باشد، برقراری ارتباط در سراسر جهان امکان پذیر نخواهد بود. در این مقاله، ما درباره همین مجموعه قوانین استاندارد صحبت می‌کنیم. 

بله، ما قرار است که درباره «پروتکل‌ها» صحبت کنیم که مجموعه‌ای از قراردادها و قوانینی هستند که به مدیریت نحوه ارتباطات در شبکه‌های کامپیوتری کمک می‌کنند. به عبارت دیگر می توان گفت پروتکل‌ها جزئی از انواع تجهیزات شبکه و زبان‌های دیجیتالی هستند که در قالب الگوریتم‌های شبکه پیاده سازی شده اند. هنگام جست‌و جوی کاربر در اینترنت، شبکه‌های کامپیوتری مختلف و انواع پروتکل‌ های شبکه وجود دارد. دو دستگاه مختلف در یک شبکه برای برقراری ارتباط موفق باید پروتکل مشابهی را استفاده کنند. پس در ادامه این مطلب از بلاگ دواپس ایران مجری تخصصی خدمات دواپس همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را درباره انواع پروتکل‌ های شبکه بیاموزید.

در دنیای امروز، همه چیز به اینترنت و شبکه وابسته شده؛ از تماشای یک ویدئو گرفته تا انجام تراکنش‌های بانکی یا ارسال یک ایمیل ساده. اما پشت همه این ارتباطات، مجموعه‌ای از قوانین دقیق و ساختاریافته وجود دارد که همه چیز را ممکن می‌سازد؛ این قوانین همان پروتکل‌های شبکه هستند.

شاید اسم‌شان کمی فنی و پیچیده به نظر برسد، اما حضور آن‌ها در زندگی روزمره ما اجتناب‌ناپذیر است. بدون وجود این پروتکل‌ها، حتی باز کردن یک سایت یا ارسال پیام در شبکه‌های اجتماعی هم ممکن نبود.

پروتکل شبکه چیست؟ چه کار میکند؟

پروتکل شبکه مجموعه‌ای از قوانین ثابتی است که تعیین می‌کند چگونه داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه منتقل شوند. اساساً، پروتکل به دستگاه‌های متصل این امکان را می‌دهد تا صرفنظر از هر گونه تفاوت در نوع پردازش داخلی، ساختار یا طراحی‌شان، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.این یک رویکرد و قانون کلی در زیر ساخت شبکه است. 

فرض کنید می‌خواهید با کارفرمای خود در کشور دیگر صحبت کنید، اما زبان یکدیگر را بلد نیستید. در چنین حالتی، یا باید زبان مشترکی پیدا کنید یا از مترجم کمک بگیرید. این دقیقاً همان کاری است که پروتکل‌های شبکه انجام می‌دهند.

پروتکل شبکه مجموعه‌ای از قوانین و استانداردهاست که مشخص می‌کند چگونه داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه منتقل شوند. به بیان ساده‌تر، این پروتکل‌ها به سیستم‌های مختلفمثلاً لپ‌تاپ شما و سرور یک وب‌سایت اجازه می‌دهند با یکدیگر صحبت کنند و اطلاعات را بدون خطا یا اختلال، تبادل کنند.

این قوانین تضمین می‌کنند که اطلاعات با فرمت درست ارسال شوند، مقصد درستی داشته باشند و در صورت نیاز به دریافت تأیید، این تأیید هم انجام شود. بدون این ساختار، هیچ شبکه‌ای چه اینترنت جهانی و چه شبکه داخلی یک شرکت—به درستی کار نمی‌کرد.

انواع پروتکل‌ شبکه بر اساس کاربرد

پروتکل‌ها انواع مختلفی دارند که در برقراری ارتباط دستگاه های مختلف در سراسر شبکه نقش مهمی دارند و هر کدام برای منظور و کاربرد خاصی استفاده می‌شوند. انواع پروتکل‌ های شبکه عبارتند از:

۱. پروتکل‌های ارتباطی (Communication Protocols)

این پروتکل‌ها پایه‌ی ارتباط بین دو دستگاه در شبکه هستند. آن‌ها مشخص می‌کنند که چطور داده‌ها از یک دستگاه به دستگاه دیگر منتقل شوند. در دنیای شبکه، نخستین قدم برای برقراری ارتباط موفق، تعیین روشی قابل اطمینان برای ارسال و دریافت داده‌هاست. اینجاست که پروتکل‌های ارتباطی وارد عمل می‌شوند. این پروتکل‌ها قوانینی هستند که تعیین می‌کنند چگونه داده‌ها بین دستگاه‌ها تبادل شوند.

📌 شامل موارد زیر هستند:

TCP (پروتکل کنترل انتقال) – ارتباط مطمئن و گام‌به‌گام.

UDP (پروتکل دیتاگرام کاربر) – ارتباط سریع ولی بدون تضمین دریافت.

IP (پروتکل اینترنت) – مسیریابی بسته‌های داده در شبکه.

۲. پروتکل‌های انتقال فایل (File Transfer Protocols)

این گروه برای انتقال فایل‌ها بین سرورها و کامپیوترها استفاده می‌شود. مثلاً وقتی فایلی را از سایتی دانلود می‌کنید، احتمالاً یکی از این‌ها پشت صحنه فعال است. وقتی صحبت از ارسال و دریافت فایل‌ها بین دو دستگاه مختلف در یک شبکه می‌شود، نقش پروتکل‌های انتقال فایل پررنگ‌تر از همیشه خواهد بود. این پروتکل‌ها ساختارهایی هستند که نحوه جابه‌جایی فایل‌ها، سطح امنیت، سرعت و نحوه مدیریت آن‌ها را در طول مسیر انتقال تعریف می‌کنند.

📌 شامل:

• FTP – پروتکل کلاسیک انتقال فایل.

• TFTP – نسخه ساده‌تر و سبک‌تر FTP.

• SFTP / SCP – نسخه‌های امن‌تر برای انتقال فایل.

۳. پروتکل‌های مدیریت و پیکربندی شبکه (Management Protocols)

برای مدیریت تنظیمات، IPها، مانیتورینگ و ساختار شبکه‌ها به کار می‌روند. این‌ها معمولاً توسط مدیران شبکه استفاده می‌شوند.

📌 شامل:

• DHCP – اختصاص خودکار IP به دستگاه‌ها.

• SNMP – مدیریت و مانیتورینگ دستگاه‌های شبکه.

• ARP – تبدیل آدرس IP به آدرس فیزیکی (MAC).

۴. پروتکل‌های کاربردی (Application Protocols)

این‌ها همانی هستند که کاربران روزمره با آن‌ها سروکار دارند—مثلاً هنگام وب‌گردی یا ارسال ایمیل.

📌 شامل:

• HTTP / HTTPS – باز کردن وب‌سایت‌ها.

• SMTP / IMAP / POP3 – ارسال و دریافت ایمیل‌ها.

• DNS – تبدیل نام دامنه به IP.

در ادامه، به طور خلاصه به معرفی هر یک از انواع پروتکل‌ های شبکه و کاربردشان می‌پردازیم:

درباره پروتکل کنترل انتقال TCP

کنترل انتقال یکی از انواع پروتکل‌ های شبکه است. TCP یک پروتکل ارتباطی محبوب است که برای برقراری ارتباط از طریق شبکه استفاده می‌شود. TCP هر پیامی را به مجموعه‌ای از بسته‌ها تقسیم می‌کند که از مبدا به مقصد ارسال می‌شوند و در آنجا دوباره در مقصد جمع می‌شوند.

TCP یکی از مهم‌ترین پروتکل‌ها در دنیای شبکه است که برای ارسال مطمئن داده‌ها به کار می‌رود. این پروتکل اطمینان می‌دهد که داده‌ها به همان ترتیبی که ارسال شده‌اند، دریافت شوند.

ویژگی‌های کلیدی TCP:

• انتقال داده به صورت بخش‌بخش (Segmented)

• تأیید دریافت هر بخش از داده (ACK)

• ارسال مجدد داده در صورت عدم دریافت توسط گیرنده

• قابل‌اعتماد و بدون از دست رفتن داده‌ها

🔍 مثال کاربردی:
وقتی در حال دانلود یک فایل یا ارسال یک پیام از طریق واتساپ هستید، احتمال زیادی وجود دارد که TCP در پشت‌صحنه در حال کار باشد.

درباره پروتکل اینترنت IP 

 IP به عنوان پروتکل آدرس دهی طراحی شده است و بیشتر همراه با TCP استفاده می‌شود. آدرس های IP در بسته‌ها به مسیریابی آنها از طریق گره‌های مختلف در یک شبکه تا رسیدن به سیستم مقصد کمک می کند. TCP/IP محبوب ترین پروتکل اتصال شبکه‌ها است.

IP پروتکل پایه‌ای برای مسیریابی داده‌ها در شبکه‌های کامپیوتری است. این پروتکل مشخص می‌کند که هر بسته داده (Packet) از کجا به کجا باید برود.

ویژگی‌های کلیدی IP:

• اختصاص آدرس به هر دستگاه در شبکه (IP Address)

• تعیین مسیر بهینه برای ارسال بسته

• بدون تضمین صحت دریافت (برای این‌کار TCP یا UDP استفاده می‌شود)

🔍 مثال کاربردی:
وقتی URL سایتی مثل google.com را وارد می‌کنید، مرورگر شما به کمک DNS آدرس IP سرور گوگل را پیدا کرده و داده‌ها به آن IP ارسال می‌شوند.

بیشتر بخوانید: IP چیست؟

در باره پروتکل دیتاگرام کاربر UDP

 UDP یک پروتکل ارتباطی جایگزین پروتکل کنترل انتقال (TCP) است که در درجه اول برای ایجاد ارتباطی با کمترین ضرر و تاخیر بین برنامه‌های مختلف اجرا می‌شود.

برخلاف TCP، پروتکل UDP روی سرعت بالا تمرکز دارد و مکانیزم تضمین تحویل را ندارد. این پروتکل برای کاربردهایی مناسب است که تأخیر پایین از اهمیت بیشتری نسبت به صحت ۱۰۰٪ داده دارد.

ویژگی‌های کلیدی UDP:

• بدون تأیید دریافت داده

• فاقد قابلیت ارسال مجدد

• سریع‌تر از TCP

• مناسب برای استریم ویدیو، بازی‌های آنلاین، تماس صوتی

🔍 مثال کاربردی:
زمانی که در حال تماشای یک لایو اینستاگرامی هستید یا یک بازی آنلاین انجام می‌دهید، از UDP استفاده می‌شود.

درباره پروتکل‌های ایمیل

پروتکل‌هایی که در این بخش بررسی می‌کنیم، پایه‌گذار وب‌گردی، ارسال و دریافت ایمیل و بسیاری از تعاملات روزانه‌ی ما در اینترنت هستند. این پروتکل‌ها رابط بین مرورگر، سرور، اپلیکیشن‌های ایمیل و پایگاه‌های داده‌اند. این پروتکل‌ها ۳ نوع دارند و قوانینی هستند که به کلاینت کمک می‌کند تا اطلاعات را به شکل صحیح به هاست ایمیل انتقال دهد: 

• POP: پروتکل POP3 برای دریافت ایمیل‌های ورودی طراحی شده است.
• IMAP4: پروتکل IMAP دسترسی به پیام های اینترنت هست. نقش این پروتکل، انتقال و ارتباط ایمیل در وب است.
• SMTP: پروتکل SMTP برای ارسال و توزیع ایمیل‌های خروجی طراحی شده است.

درباره پروتکل انتقال فایل FTP

FTP به کاربران این امکان را می‌دهد تا فایل‌ها را از یک دستگاه به دستگاه دیگر (کلاینت به سرور و بالعکس) منتقل کنند. این فایل‌ها شامل فایل های برنامه، فایل های چند رسانه‌ای، فایل‌های متنی و اسناد و غیره هستند. البته این پروتکل قدیمی است و در مقایسه با سایر پروتکل‌ها، سرعت کمتری دارد. 

FTP یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین پروتکل‌های انتقال فایل است که اجازه می‌دهد فایل‌ها بین یک کلاینت (مانند رایانه شخصی شما) و یک سرور (مانند هاست وب‌سایت‌تان) رد و بدل شوند.

ویژگی‌های کلیدی FTP:

• پشتیبانی از ارسال و دریافت فایل‌های حجیم

• قابلیت ساخت، حذف و ویرایش پوشه‌ها و فایل‌ها روی سرور

• استفاده از دو کانال ارتباطی: یکی برای فرمان‌ها، دیگری برای داده‌ها

• فاقد رمزنگاری در حالت پایه (در نسخه امن SFTP این مشکل برطرف شده)

🔍 مثال کاربردی:
برای آپلود فایل‌ها به هاست وب‌سایت‌تان از طریق نرم‌افزارهایی مثل FileZilla، معمولاً از پروتکل FTP استفاده می‌شود.

پروتکل SFTP (SSH File Transfer Protocol)

SFTP نسخه‌ای امن‌تر از FTP است که تمام داده‌ها را رمزنگاری‌شده منتقل می‌کند. برخلاف نام مشابه، SFTP ساختاری کاملاً متفاوت از FTP دارد و از پروتکل SSH بهره می‌برد.

ویژگی‌های کلیدی SFTP:

• رمزنگاری تمام اطلاعات ارسالی و دریافتی
• قابلیت بررسی اعتبار کاربر پیش از برقراری ارتباط
• مناسب برای محیط‌های کاری حساس (مانند سازمان‌های مالی و بهداشتی)

🔍 مثال کاربردی:

وقتی می‌خواهید فایل‌های مهم یا حاوی داده‌های کاربران را روی سرور قرار دهید، SFTP انتخاب امن‌تری نسبت به FTP است.

پروتکل TFTP 

TFTP نسخه ساده‌تری از FTP است که بدون تأیید هویت یا رمزنگاری کار می‌کند. هدف اصلی آن سادگی و سرعت بالا در انتقال فایل‌های کوچک است.

ویژگی‌های کلیدی TFTP:

• سبک، ساده و بدون نیاز به احراز هویت

• مناسب برای انتقال فایل‌های سیستمی یا بوت

• معمولاً در شبکه‌های داخلی استفاده می‌شود (نه اینترنت عمومی)

🔍 مثال کاربردی:
در زمان راه‌اندازی یک دستگاه جدید (مثلاً مودم یا سوئیچ)، TFTP ممکن است برای دریافت فایل تنظیمات اولیه استفاده شود.

درباره پروتکل انتقال ابر متن HTTP

HTTP یکی از انواع پروتکل‌ های شبکه است که برای انتقال ابرمتن بین دو یا چند سیستم طراحی شده است. در این پروتکل از تگ‌های HTML برای لینک‌سازی استفاده می‌شود. این لینک‌ها می‌توانند به شکل متن یا تصویر باشند. این پروتکل بین سرور و کلاینت در یک شبکه کامپیوتری ارتباط برقرار می‌کند. HTTP بر اساس اصول کلاینت-سرور طراحی شده است که به سیستم کلاینت اجازه می‌دهد تا برای ایجاد یک درخواست با دستگاه سرور ارتباط برقرار کند. سرور ابری و غیر ابری، درخواست کلاینت را تایید می‌کند و بر اساس آن پاسخ می‌دهد. مرورگرهای اینترنت در کامپیوتر کاربر ، نقش کلاینت را دارند. 

HTTP رایج‌ترین پروتکل وب است که تقریباً تمام صفحات اینترنتی از آن استفاده می‌کنند. این پروتکل به مرورگرها اجازه می‌دهد درخواست اطلاعات کنند و از سرورها پاسخ بگیرند.

ویژگی‌های HTTP:

• بر اساس مدل کلاینت-سرور

• استفاده برای بارگذاری صفحات وب، تصاویر، اسکریپت‌ها و…

• بدون رمزنگاری (نسخه امن آن HTTPS است)

🔍 مثال کاربردی:
وقتی وارد یک وب‌سایت مثل http://example.com می‌شوید، مرورگر شما از HTTP برای دریافت اطلاعات آن صفحه استفاده می‌کند.

پروتکل امن انتقال ابر متن (HTTPS)

HTTP (Hyper Text Transfer Protocol Secure) یکی از انواع پروتکل‌ های شبکه استاندارد برای ایمن‌سازی ارتباط بین دو کامپیوتری و بخشی از خدمات امنیت شبکه است که یکی از مرورگر استفاده می‌کند و دیگری در حال جست و جوی داده ها از سرور وب است. HTTP برای انتقال داده‌ها بین مرورگر کلاینت (درخواست) و وب سرور (پاسخ) در فرمت فرامتن (Hyper Text) استفاده می‌شود، در مورد HTTPS نیز همین‌طور است با این تفاوت که انتقال داده‌ها در قالب رمزگذاری شده انجام می‌شود. بنابراین می توان گفت که https هکرها را از تفسیر یا تغییر داده‌ها در طول انتقال بسته‌ها ناکام می‌گذارد.

نسخه امن‌تر HTTP است. در این حالت، اطلاعات با استفاده از SSL/TLS رمزنگاری می‌شوند، بنابراین در مسیر بین کلاینت و سرور قابل خواندن یا دستکاری توسط هکرها نیستند.

ویژگی‌های HTTPS:

• حفظ محرمانگی اطلاعات (مثل اطلاعات کارت بانکی)

• اعتماد بیشتر کاربران به سایت

• مورد علاقه موتورهای جستجو برای سئو

🔍 مثال کاربردی:
همه سایت‌های فروشگاهی و بانکی معتبر از https:// استفاده می‌کنند.

پروتکل SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)

SMTP پروتکل اصلی برای ارسال ایمیل‌ها از کلاینت‌ها به سرورها یا بین سرورهای ایمیل است. این پروتکل فقط برای ارسال استفاده می‌شود.

🔍 مثال کاربردی:
وقتی ایمیلی را از طریق Gmail یا Outlook می‌فرستید، در پشت‌صحنه از SMTP استفاده می‌شود.

پروتکل‌های دریافت ایمیل: POP3 و IMAP

برای دریافت ایمیل‌ها، از دو پروتکل معروف استفاده می‌شود:

• POP3 (Post Office Protocol 3):

  • ایمیل‌ها را از سرور دریافت و در دستگاه ذخیره می‌کند.

  • بعد از دریافت، ایمیل‌ها معمولاً از سرور حذف می‌شوند.

  • مناسب برای استفاده روی یک دستگاه (مثلاً فقط لپ‌تاپ).

• IMAP (Internet Message Access Protocol):

• ایمیل‌ها روی سرور باقی می‌مانند.

• امکان همگام‌سازی ایمیل‌ها در چند دستگاه (گوشی، لپ‌تاپ و…).

• انتخابی بهتر برای کاربران چنددستگاهی یا تیم‌ها.

درباره انواع پروتکل‌های مدیریت شبکه و آدرس‌دهی

در این بخش با پروتکل‌هایی آشنا می‌شوید که پایه‌ و اساس عملکرد صحیح و سازمان‌یافته‌ی شبکه‌ها هستند. این پروتکل‌ها به اختصاص آدرس، کشف مسیر، برقراری ارتباط خودکار و مدیریت منابع کمک می‌کنند.

ARP (Address Resolution Protocol)

پروتکل تفکیک آدرس وظیفه دارد آدرس IP را به آدرس فیزیکی یا همان MAC Address ترجمه کند. چرا؟ چون کامپیوترها در لایه شبکه با IP کار می‌کنند ولی کارت شبکه برای ارسال داده، نیاز به MAC دارد.

🔍 مثال کاربردی:
اگر دستگاه شما بخواهد داده‌ای به یک آدرس IP ارسال کند، ابتدا باید بفهمد آن IP مربوط به کدام MAC است. ARP این ترجمه را انجام می‌دهد.

 DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)

پروتکلی است که به طور خودکار به هر دستگاه متصل به شبکه یک آدرس IP اختصاص می‌دهد. اگر DHCP نباشد، باید به صورت دستی به هر دستگاه IP بدهید که در شبکه‌های بزرگ، عملاً غیرممکن است.

ویژگی‌ها:

• اختصاص خودکار IP

• مدیریت ساده شبکه

• کاهش خطای انسانی

🔍 مثال کاربردی:
وقتی گوشی شما به Wi-Fi وصل می‌شود، DHCP در پشت‌صحنه یک IP برای آن اختصاص می‌دهد.

SIP (Session Initiation Protocol)

SIP پروتکل راه‌اندازی و کنترل تماس‌های صوتی، تصویری و ویدیویی بر بستر اینترنت است. این پروتکل پایه‌گذار تماس‌های VoIP و نرم‌افزارهای تماس آنلاین مثل Skype و Zoom است.

قابلیت‌ها:

• شروع، مدیریت و پایان جلسه

• پشتیبانی از کنفرانس چندنفره

• ارسال پیام متنی

RTP (Real-time Transport Protocol)

RTP وظیفه انتقال صدا و تصویر در لحظه را دارد و معمولاً با SIP ترکیب می‌شود. مثلاً وقتی تماس اینترنتی برقرار می‌شود، SIP آن را راه‌اندازی می‌کند و RTP وظیفه انتقال داده‌های صوتی را برعهده می‌گیرد.

پروتکل ارتباط از راه دور Telnet

با ارتباط از دور از انواع پروتکل‌ های شبکه آشنا هستید؟ Telnet مجموعه‌ای از قوانین است که برای ارتباط یک سیستم با سیستم دیگر در اینترنت و شبکه کامپیوتری محلی طراحی شده است. فرآیند ارتباط در این پروتکل، ورود از راه دور نامیده می‌شود. سیستمی که برای ارتباط درخواست می‌دهد، رایانه محلی است و سیستمی که ارتباط را می‌پذیرد، رایانه راه دور است.

پروتکل Gopher

Gopher مجموعه‌ای از قوانین است که برای جستجو، بازیابی و همچنین نمایش اسناد از سایت‌های ایزوله پیاده سازی شده است. Gopher همچنین بر اصل کلاینت/سرور کار می‌کند. امروزه استفاده از این پروتکل منسوخ شده است، با این حال هنوز هم بعضی از سیستم‌ها از آن استفاده می‌کنند 

برخی دیگر از انواع پروتکل های شبکه

برخی از پروتکل‌های محبوب دیگر هم هستند که در کنار پروتکل‌های اصلی کار می‌کنند و باید در کار خدمات پشتیبانی شبکه، لحاظ شوند را در بخش قبلی معرفی کردیم، آن‌ها عبارتند از:

• ARP یا پروتکل تفکیک آدرس
• DHCP که نقش این پروتکل از انواع پروتکل‌ های شبکه، تعیین خودکار IP اختصاصی برای هر کدام از بخش‌های شبکه است. 
• SIP یا پروتکل شروع جلسه
• RTP یا پروتکل انتقال آنی
• RLP یا پروتکل موقعیت منبع
• RAP یا پروتکل دسترسی مسیر
• L2TP یا پروتکل تونل زنی لایه دو
• PPTP یا پروتکل تونل زنی نقطه به نقطه 
• SNMP یا پروتکل مدیریت شبکه آسان
• TFTP یا پروتکل انتقال فایل بی اهمیت

سخن پایانی

در دنیای شبکه و ارتباطات، پروتکل‌ها نقش حیاتی در برقراری ارتباط میان دستگاه‌ها، کاربران و سرورها دارند. از ارسال یک ایمیل ساده تا انتقال داده‌های حساس مالی، همگی بر پایه همین قوانین استاندارد صورت می‌گیرند. آشنایی با انواع پروتکل‌های شبکه نه‌تنها برای متخصصان فناوری اطلاعات، بلکه برای هر کسی که با اینترنت سر و کار دارد، ضروری است. اگرچه بسیاری از این پروتکل‌ها در پشت‌صحنه کار می‌کنند، اما دانستن عملکرد آن‌ها می‌تواند در درک بهتر زیرساخت‌های دیجیتال به ما کمک کند.

سوالات متداول درباره انواع پروتکل شبکه

در ادامه به برخی از سوالات پر تکرار شما پاسخ داده ایم:

1. تفاوت HTTP و HTTPS چیست؟

HTTP پروتکلی برای انتقال داده‌ها در فضای وب است، در حالی که HTTPS همان پروتکل است با یک لایه امنیتی اضافه (SSL) که باعث رمزگذاری داده‌ها و امن‌تر شدن تبادل اطلاعات می‌شود.

2. کدام پروتکل برای ارسال ایمیل استفاده می‌شود؟

برای ارسال ایمیل، از پروتکل SMTP استفاده می‌شود. دریافت ایمیل‌ها نیز معمولاً از طریق IMAP یا POP3 انجام می‌گیرد.

3. آیا همه دستگاه‌های متصل به اینترنت از یک پروتکل استفاده می‌کنند؟

نه لزوماً. دستگاه‌ها ممکن است از چند پروتکل هم‌زمان استفاده کنند. به‌عنوان مثال، برای اتصال به وب از HTTP و برای دریافت ایمیل از IMAP یا POP3 استفاده می‌شود.

4. چرا پروتکل‌ها برای امنیت مهم هستند؟

پروتکل‌هایی مانند HTTPS، SSL و TLS با رمزنگاری داده‌ها در مسیر ارسال، مانع از دسترسی افراد غیرمجاز به اطلاعات حساس می‌شوند.

5. DHCP چه کاربردی دارد؟

پروتکل DHCP به‌طور خودکار به دستگاه‌ها در یک شبکه IP اختصاص می‌دهد تا نیازی به پیکربندی دستی آدرس IP نباشد.

6. آیا پروتکل FTP هنوز کاربرد دارد؟

بله، ولی در بسیاری از موارد با گزینه‌های امن‌تری مثل SFTP یا FTPS جایگزین شده است تا انتقال فایل‌ها در بستر امن‌تری انجام شود.

7. چه پروتکل‌هایی در تماس‌های اینترنتی (VoIP) استفاده می‌شوند؟

پروتکل‌هایی مانند SIP و RTP در تماس‌های صوتی و تصویری اینترنتی استفاده می‌شوند تا کیفیت و امنیت ارتباط حفظ شود.

8. آیا یادگیری پروتکل‌ها برای کاربران عادی هم لازم است؟

اگرچه کاربران عادی نیازی به یادگیری عمیق ندارند، اما آشنایی اولیه با مفاهیم می‌تواند در درک بهتر مشکلات شبکه، امنیت و استفاده از ابزارهای دیجیتال مفید باشد.