7 مشکل رایج در دواپس و راه‌حل‌های کاربردی آن‌ها

اگر DevOps قرار است همه‌چیز را سریع‌تر و بهتر کند، پس چرا گاهی همه‌چیز کندتر و پیچیده‌تر می‌شود؟ این سوالی است که ممکن است برای کابران دواپس هنگام چالش‌ها پیش بیاید. «DevOps» ترکیبی از توسعه (Development) و عملیات (Operations) است که وعده می‌دهد چرخه تولید نرم‌افزار را بهینه‌، سریع‌تر و قابل‌اطمینان‌ کند. اما واقعیت این است که مسیر پیاده‌سازی DevOps همیشه هموار نیست. State of DevOps 2024 ادعا می‌کند بیش از ۷۸٪ سازمان‌ها در مسیر اجرای DevOps، با دست‌کم سه مورد از مشکلات رایج در دواپس مواجه‌اند؛ مشکلاتی که عملکرد تیم‌ها را مختل می‌کند و گاهی منجر به شکست کامل پروژه‌های مهم می‌شود.

فرض کنید تیمی با هزاران خط کد آماده‌ی انتشار است، اما به دلیل نبود تست خودکار یا ناهماهنگی بین توسعه و عملیات، به‌جای یک لانچ موفق، با قطعی سراسری یا شکایت کاربران مواجه می‌شود. این دقیقاً یکی از ده‌ها سناریویی‌ است که ریشه در مشکلات رایج در دواپس دارد.

در این مقاله از بلاگ دواپس ایران، با نگاهی دقیق و کاربردی، ۷ مورد از مهم‌ترین مشکلات رایج در دواپس را بررسی خواهیم کرد. پس اگر قصد دارید تجربه‌ی DevOps را در تیم خود از «دردسر» به «دستاورد» تبدیل کنید، این مطلب دقیقاً همان راهنمایی است که نباید از دست بدهید.

۷ مشکلات رایج در دواپس

در مسیر پیاده‌سازی موفق DevOps، تیم‌ها با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شوند که می‌توانند سرعت توسعه و کیفیت تحویل را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه به ۷ چالش رایج در دنیای دواپس اشاره می‌کنیم که شناخت آن‌ها، برای غلبه بر موانع و بهبود عملکرد تیم‌ها نیاز است.

تیم دواپس ایران به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده خدمات DevOps در کشور، با تمرکز بر امن‌سازی زیرساخت شبکه، پشتیبانی سریع و حفظ پایداری سیستم‌ها، خدماتی حرفه‌ای و منطبق با استانداردهای جهانی ارائه می‌دهد. تجربه گسترده این تیم در پیاده‌سازی اصول امنیتی در کنار پاسخ‌گویی دقیق، آن را به انتخابی قابل‌اعتماد برای سازمان‌ها و استارتاپ‌ها تبدیل کرده است. اگر به دنبال تحول زیرساخت و اجرای DevOps به‌صورت ایمن و پایدار هستید، دواپس ایران در کنار شماست.

مشکل ۱ : نبود ارتباط مؤثر بین تیم‌های توسعه و عملیات

یکی از اصلی‌ترین و البته رایج‌ترین مشکلات رایج در دواپس، نبود هماهنگی و ارتباط مناسب بین تیم‌های توسعه (Developers) و عملیات (Ops) است. این شکاف ارتباطی، اغلب باعث تأخیر در انتشار نسخه‌ها، بروز خطاهای پرتکرار و حتی ایجاد تنش‌های سازمانی می‌شود. بر اساس بررسی Atlassian در سال 2024، ۵۵٪ از تیم‌هایی که دچار افت عملکرد در چرخه DevOps شده‌اند، مشکلات را ناشی از ارتباط ضعیف بین تیم‌ها می‌دانند.برای آشنایی بیشتر پیشنهاد میکنیم مقاله جامع دواپس چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟ را بخوانید.

مثال ساده: فرض کنید تیم توسعه یک ویژگی جدید را پیاده‌سازی کرده و آماده‌ی انتشار است. اما تیم عملیات اصلاً در جریان تغییرات نیست، زیرساخت لازم را فراهم نکرده و هیچ مستندی هم دریافت نکرده است. نتیجه؟ اختلال، باگ، و مشتری ناراضی.

راه‌حل‌های کاربردی:

● برگزاری جلسات روزانه یا هفتگی مشترک بین Dev و Ops

● استفاده از چت‌های گروهی (مثل Slack) با کانال‌های مشخص برای هماهنگی‌های سریع

● مستندسازی کامل تغییرات قبل از هر انتشار

ابزارهای پیشنهادی:

● Notion یا Confluence برای مستندسازی

● Slack یا Microsoft Teams برای ارتباط روزانه

● Jira یا Trello برای هماهنگی وظایف

مشکل ۲: نبود تست خودکار (Automated Testing)

یکی از پرتکرارترین مشکلات رایج در دواپس، عدم استفاده از تست‌های خودکار در فرآیند توسعه و انتشار نرم‌افزار است. وقتی تست به‌صورت دستی انجام می‌شود یا اصلاً انجام نمی‌شود، با کوچک‌ترین تغییر ممکن است باگ‌های پنهان وارد محیط عملیاتی شوند و کارایی کل سیستم را مختل کنند.

مثال ساده: فرض کنید یک توسعه‌دهنده برای رفع یک باگ کوچک در فرم ثبت‌نام، فقط چند خط کد را تغییر می‌دهد. اما چون تست خودکاری وجود ندارد، کسی متوجه نمی‌شود این تغییر باعث خرابی ورود کاربران جدید به سیستم شده است. مشکل زمانی مشخص می‌شود که کاربران واقعی شروع به شکایت می‌کنند.

راه‌حل‌های کاربردی:

● استفاده از تست‌های واحد (Unit Tests)، تست‌های یکپارچه‌سازی (Integration Tests) و تست‌های End-to-End

● پیاده‌سازی تست‌ها در فرآیند CI/CD

● نوشتن تست همزمان با کدنویسی (Test-Driven Development)

ابزارهای پیشنهادی:

● PHPUnit برای پروژه‌های PHP

● Selenium برای تست فرانت‌اند

● GitHub Actions یا GitLab CI برای اجرای تست‌ها در خط لوله CI/CD

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر مقالات تخصصی ما را مطالعه نمایید.

• CI/CD چیست؟ آموزش مفاهیم CI CD
• ابزارهای محبوب دواپس در سال 2025 کدامند؟

مشکل ۳: پیچیدگی بیش از حد در ابزارها و زیرساخت

یکی دیگر از مشکلات رایج در دواپس، استفاده بیش‌از حد یا نادرست از ابزارهای متنوع بدون داشتن استراتژی مشخص است. بسیاری از تیم‌ها در مسیر پیاده‌سازی DevOps، تحت تأثیر ترندها یا فشارهای بیرونی، از ابزارهای پیچیده و متعدد استفاده می‌کنند که تاثیری در بهره‌وری ندارد و بیشتر موجب سردرگمی و افت عملکرد تیم می‌شود.

مثال ساده: تیمی را تصور کنید که به‌صورت هم‌زمان از Jenkins ،GitLab CI ،Ansible Kubernetes و Terraform استفاده می‌کند، بدون اینکه مستندسازی مناسبی برای اعضای جدید یا هماهنگی بین ابزارها وجود داشته باشد. نتیجه؟ زمان‌بر بودن آموزش، افزایش خطا، وابستگی شدید به افراد خاص. دواپس ایران ارائه دهنده انواع خدمات جیرا و خدمات پشتیبانی شبکه به شما در ادامه مسیر کمک می‌کند.

راه‌حل‌های کاربردی:

● انتخاب ابزارها بر اساس نیاز واقعی تیم و پروژه، نه ترندهای زودگذر

● مستندسازی دقیق نحوه استفاده از ابزارها

● حذف ابزارهای تکراری یا کم‌استفاده برای کاهش پیچیدگی

ابزارهای پیشنهادی ساده و کارآمد:

● GitLab برای SCM و CI/CD یکپارچه

● Docker برای محیط‌های سبک و قابل‌حمل

● Ansible برای مدیریت پیکربندی

برای آشنایی بیشتر مقالات معرفی هر یک از ابزار ها را در بلاگ ما بخوانید:

1. داکر چیست و چگونه کار می‌کند؟
2. Ansible چیست؟
3. GitLab و GitHub چیست؟

مشکل ۴: ضعف در امنیت و مدیریت دسترسی‌ها

یکی از مشکلات رایج در دواپس، نادیده گرفتن ملاحظات امنیتی در فرآیند توسعه و انتشار است. در بسیاری از تیم‌ها، تمرکز صرفاً بر سرعت است و امنیت در مراحل پایانی یا حتی بعد از انتشار بررسی می‌شود، که این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز حملات سایبری جدی باشد. 

مثال ساده: ممکن است گاهی دسترسی به مخزن کد یا سرورهای تولید به‌صورت عمومی یا با رمزهای ساده باز باشد، یا کلیدهای API بدون رمزگذاری در کد قرار گرفته باشند. اگر یکی از این موارد لو برود، کل سیستم ممکن است هدف حمله قرار بگیرد. در سال 2024، بیش از ۶.۸ میلیون کلید دسترسی محرمانه در مخازن عمومی GitHub نشت پیدا کرده‌اند؛ که عمدتاً ناشی از نبود کنترل‌های امنیتی در فرآیند DevOps بوده است. برای آشنایی بیشتر مطلب api چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ را از بلاگ ما بخوانید.

راه‌حل‌های کاربردی:

● ادغام اصول DevSecOps در چرخه CI/CD

● استفاده از ابزارهای اسکن کد برای یافتن آسیب‌پذیری‌ها و رمزهای سخت‌کد شده

● محدودسازی دسترسی‌ها بر اساس نقش (Role-based Access Control)

ابزارهای پیشنهادی:

● Snyk یا SonarQube برای اسکن امنیتی کد

● Vault برای مدیریت امن اسرار و رمزها

● GitHub Advanced Security برای هشدار نشت داده‌ها

 مشکل ۵: عدم مانیتورینگ و لاگ‌گیری مؤثر

یکی از رایج‌ترین مشکلات در فرآیند پیاده‌سازی DevOps، نبود یا ضعف در سیستم‌های مانیتورینگ (Monitoring) و لاگ‌گیری (Logging) است. بسیاری از تیم‌ها تصور می‌کنند وقتی کد منتشر شد، کار تمام شده است؛ درحالی‌که تازه مرحله پایش کیفیت، عملکرد و خطاها آغاز می‌شود.

مثال ساده: فرض کنید اپلیکیشن شما روی سرور اجرا می‌شود، اما کاربران گزارش می‌دهند که بعضی صفحات لود نمی‌شوند. اگر لاگ‌گیری مناسبی انجام نشده باشد یا سیستم هشداردهی نداشته باشید، پیدا کردن مشکل ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد.

 راه‌حل‌های کاربردی:

● پیاده‌سازی مانیتورینگ جامع برای سرورها، پایگاه داده، APIها و تجربه کاربری

● لاگ‌گیری ساختارمند و ذخیره در مکان متمرکز با قابلیت جست‌وجوی پیشرفته

● استفاده از ابزارهای APM (Application Performance Monitoring)

ابزارهای پیشنهادی:

● Prometheus و Grafana برای مانیتورینگ

● ELK Stack (Elasticsearch, Logstash, Kibana) برای لاگ‌گیری

● New Relic یا Datadog برای مانیتورینگ پیشرفته اپلیکیشن

بیشتر بخوانید: 

• نرم افزار Grafana چیست؟
• آشنایی با Zabbix (همه چیز درباره نرم افزار مانیتورینگ شبکه Zabbix )
•  چگونه با آژور دواپس  (Azure DevOps) پروژه‌های خود را مدیریت کنیم؟

مشکل ۶: عدم مستندسازی مناسب در DevOps

یکی دیگر از چالش‌های مهم در تیم‌های DevOps، نبود مستندات دقیق و به‌روز درباره فرآیندها، تنظیمات زیرساخت، پیکربندی ابزارها، نحوه استقرار (deployment) و حتی تجربه‌ها و درس‌آموخته‌های قبلی است. مستندات هم به اعضای فعلی تیم کمک می‌کند که سریع‌تر وظایف را انجام دهند هم برای اعضای جدید نیز ضروری است تا بدون سردرگمی بتوانند وارد پروژه شوند. وقتی مستندسازی وجود نداشته باشد یا قدیمی و ناقص باشد، وابستگی به افراد خاص زیاد می‌شود و اگر یکی از اعضای کلیدی تیم غایب باشد، ممکن است کارها به‌کلی متوقف شود یا اشتباه اجرا شوند. همچنین در شرایط بحران یا زمانی که باید به‌سرعت واکنش نشان داد، نبود مستندات قابل‌اعتماد باعث اتلاف زمان زیادی می‌شود.

مثال ساده: یک تیم DevOps را در نظر بگیرید که فرایند استقرار پروژه روی سرور به‌صورت دستی انجام می‌شود و تنها «یک نفر» می‌داند که برای اجرای موفقیت‌آمیز پروژه باید قبل از دیپلوی، یک سرویس خاص ریستارت شود، وگرنه اپلیکیشن crash می‌کند. اما این نکته مهم در هیچ مستندی نوشته نشده است. حالا اگر روزی آن فرد نباشد و فرد دیگری بخواهد پروژه را دیپلوی کند، به دلیل ناآگاهی از این نکته، پروژه به‌درستی اجرا نمی‌شود و تیم باید زمان زیادی را صرف پیدا کردن مشکل کند.

راه‌حل‌های کاربردی 

● استفاده از ابزارهای مستندسازی متمرکز (مثل Confluence ،Notion GitHub/GitLab Wiki)

● ادغام مستندسازی با فرآیند CI/CD

● خودکارسازی مستندسازی فنی با ابزارهایی مانند Swagger و Terraform-docs

● تعیین مسئول مشخص برای نظارت بر مستندسازی

● برگزاری جلسات دوره‌ای بازبینی مستندات

● تعریف چک‌لیست مستندسازی در گردش کار توسعه و عملیات

● ترویج فرهنگ مستندسازی در تیم از طریق آموزش و انگیزه‌بخشی

مشکل ۷: فقدان آموزش و به‌روزرسانی مستمر تیم‌ها

یکی از مهم‌ترین مشکلات رایج در دواپس این است که تیم‌ها، به‌ویژه توسعه‌دهندگان و مهندسان عملیات، با ابزارها، مفاهیم و روندهای جدید DevOps آشنایی کافی ندارند یا دانش آن‌ها قدیمی شده است. این موضوع باعث می‌شود بهره‌وری کاهش یافته و نوآوری در تیم‌ها متوقف شود. مثال کاربردی: فرض کنید تیمی از Jenkins برای CI/CD استفاده می‌کند اما از قابلیت‌های جدید آن که فرآیندها را سریع‌تر و امن‌تر می‌کند بی‌خبر است. در نتیجه، مشکلاتی مانند زمان ساخت طولانی یا نقص‌های امنیتی به‌وجود می‌آید که با کمی آموزش قابل حل بودند.

راه‌حل‌های کاربردی:

● طراحی برنامه‌های آموزشی داخلی برای معرفی ابزارها و روش‌های به‌روز

● استفاده از پلتفرم‌های یادگیری مانند Udemy، Pluralsight، KodeKloud یا Coursera

● تخصیص زمان مشخصی برای یادگیری مداوم در هفته (مثلاً ۲ ساعت در هفته برای هر تیم فنی)

ابزارهای پیشنهادی برای هماهنگی تیمی:

● Jira و Confluence برای مدیریت پروژه

● Slack و Microsoft Teams برای ارتباطات سریع

● GitOps برای همکاری بهتر در استقرار

بیشتر بخوانید: 

جیرا چیست و چه کاربردی برای مدیریت پروژه دارد؟

سخن آخر 

دواپس آمده است تا توسعه نرم‌افزار را سریع‌تر، مؤثرتر و پایدارتر کند، اما این مسیر بدون شناخت دقیق از مشکلات رایج در دواپس و یافتن راه‌حل‌های مناسب، به موفقیت نمی‌رسد. همان‌طور که دیدیم، چالش‌هایی مثل نبود خودکارسازی کامل، ضعف در تست، مانع بودن ساختار سازمانی، مشکلات نظارت، امنیت فراموش‌شده، همکاری ضعیف و آموزش ناکافی، می‌توانند روند DevOps را دچار اختلال کنند. خبر خوب این است که هر یک از این موانع راه‌حل دارند. ابزارهای متنوع، استراتژی‌های به‌روز، و حتی آموزش‌های ساده می‌توانند این مشکلات را برطرف کنند و تیم شما را در مسیر اجرای موفق DevOps قرار دهند.

در نهایت، یادمان باشد که DevOps فقط یک مجموعه ابزار نیست، بلکه یک فرهنگ است؛ فرهنگی مبتنی بر همکاری، یادگیری مستمر و پیشرفت دائمی. اگر می‌خواهید تیم فنی‌تان سریع‌تر، دقیق‌تر و موفق‌تر عمل کند، بهتر است همین امروز شروع کنید: مشکلات را شناسایی و راه‌حل‌ها را اجرا کنید.