آشنایی با صفر تا صد احراز هویت دو مرحله ای | MFA برای همه

طبق گزارش امنیت سایبری Verizon در سال ۲۰۲۳، بیش از ۹۵٪ حملات موفق هکری به خاطر رمز عبور ضعیف یا لو رفته اتفاق افتاده‌اند. این یعنی اگر فقط به یک پسورد ساده برای ورود به حساب‌هایتان اکتفا کنید، عملاً درِ حمله را به روی هکرها باز گذاشته‌اید. در چنین شرایطی، استفاده از احراز هویت دو مرحله ای یا MFA یک اقدام مهم و ضروری است. این روش با افزودن یک لایه امنیتی اضافه مثل کد پیامکی، اپلیکیشن رمزساز یا اثر انگشت کاری می‌کند که حتی در صورت افشای رمز عبور، کسی نتواند وارد حساب شما شود. در ادامه این مقاله از بلاگ دواپس ایران به بررسی دقیق این روش می‌پردازیم.

احراز هویت دو مرحله ای چیست و چگونه عمل می‌کند؟

احراز هویت دو مرحله‌ای، یک لایه امنیتی اضافی است که پس از وارد کردن رمز عبور، کاربر باید مرحله‌ای دیگر از تأیید هویت را نیز پشت سر بگذارد. این روش تنها زمانی بیشترین اثر را دارد که کاربر در گام نخست از انتخاب رمز عبور قوی استفاده کرده باشد؛ چراکه حتی اگر رمز عبور فاش شود، مرحله دوم تأیید هویت مانع از دسترسی غیرمجاز به حساب کاربری می‌شود.

معرفی ابزارها و روش‌های رایج MFA

در ادامه به معرفی روش‌های مختلف احراز هویت دو مرحله ای و ابزارهایی که برای پیاده‌سازی هر کدام قابل استفاده هستند می‌پردازیم.

روش اول: اپلیکیشن‌های تایید هویت

اپلیکیشن‌هایی مانند Google Authenticator ،Microsoft Authenticator و Authy به کاربر یک کد چند رقمی می‌دهند که هر ۳۰ ثانیه تغییر می‌کند. این روش امنیت بسیار بالایی دارد و نسبت به پیامک یا ایمیل قابل اعتمادتر است.ش

روش دوم: ارسال پیامک یا ایمیل

در این روش، پس از وارد کردن رمز عبور، یک کد تایید به شماره موبایل یا آدرس ایمیل کاربر ارسال می‌شود. هرچند این روش در دسترس‌تر است، اما نسبت به اپلیکیشن‌های رمزساز آسیب‌پذیرتر است. نکته امنیتی: روش SMS به دلیل حملات SIM Swapping (جایگزینی کارت SIM) ریسک‌پذیر است؛ از آن به عنوان گزینه پشتیبان استفاده نکنید.

روش سوم: کلید امنیتی فیزیکی

کلیدهای سخت‌افزاری مانند YubiKey به پورت USB دستگاه متصل می‌شوند و تنها زمانی اجازه ورود می‌دهند که به‌صورت فیزیکی در اختیار کاربر باشند. این روش برای محافظت از اطلاعات بسیار حساس، توصیه می‌شود.

روش چهارم: احراز هویت بیومتریک

در این روش از ویژگی‌های زیستی کاربر مانند اثر انگشت، تشخیص چهره یا صدای او برای تایید هویت استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها کاربرد دارد و برای کاربران روزمره بسیار مناسب است.

پیشنهاد می‌کنیم بخوانید: تست نفوذ شبکه های کامپیوتری چیست؟

چرا احراز هویت دو مرحله ای اهمیت دارد؟

با رشد روزافزون جرایم و حمله سایبری، حملاتی مانند ایمیل فیشینگ، کی‌لاگرها و نشت اطلاعات به تهدیدی جدی تبدیل شده‌اند. استفاده از MFA می‌تواند:

• جلوی دسترسی غیرمجاز به حساب‌های حساس را بگیرد.
• باعث افزایش اعتماد کاربران به پلتفرم یا سرویس شما شود.
• ریسک آسیب‌های مالی و حقوقی ناشی از نشت اطلاعات را کاهش دهد.

نکته: حتی حساب‌هایی که حاوی اطلاعات مالی نیستند هم باید با MFA محافظت شوند، چون ممکن است در زنجیره‌ای از حملات بزرگ‌تر مورد سوءاستفاده قرار گیرند.

چطور MFA را برای سرویس‌های پرکاربرد فعال کنیم؟

برای فعال‌سازی MFA، مراحل کلی تقریباً مشابه است:

1. وارد حساب کاربری خود شوید.
2. به بخش تنظیمات امنیت یا Privacy بروید.
3. گزینه Two-Factor Authentication یا MFA را انتخاب کنید.
4. روش احراز هویت دوم را انتخاب و فعال کنید (مثلاً اپلیکیشن یا پیامک).
5. کد تایید را وارد کرده و فرآیند را تکمیل کنید.

در برخی سرویس‌ها مانند Google یا Instagram، گزینه‌های متنوعی برای انتخاب نوع MFA وجود دارد. پیشنهاد می‌شود از اپلیکیشن‌های رمزساز به‌جای پیامک استفاده شود.

مزایای استفاده از MFA

• افزایش امنیت: طبق گزارش Verizon's Data Breach Investigations Report 2025، استفاده از اعتبارهای دزدیده‌شده (stolen credentials) در ۸۸ درصد نقض‌های امنیتی در الگوی حملات وب اپلیکیشن پایه‌ای (Basic Web Application Attacks) نقش دارد.
• انطباق با مقررات: استانداردهایی مانند GDPR و PCI-DSS الزام پیاده‌سازی MFA را برای سیستم‌های حساس تحمیل می‌کنند
• سادگی برای کاربران: با وجود تصور پیچیدگی، روش‌های مدرن MFA بدون اصطکاک (Frictionless) هستند و زمان ورود را به حداقل می‌رسانند.
• کاهش هزینه‌ها: سازمان‌ها با جلوگیری از حملات سایبری، از خسارات مالی ناشی از از دست رفتن داده‌ها دور می‌مانند.

کاربرانی که MFA را فعال کرده‌اند، حتی اگر رمز عبورشان لو برود به طور قابل توجهی کمتر در معرض هک قرار می‌گیرند؟

اشتباهات رایج در استفاده از MFA

اگرچه MFA بسیار مؤثر است، اما برخی اشتباهات می‌توانند کارایی آن را کاهش دهند:

• استفاده از روش پیامکی به‌عنوان تنها گزینه 
• ذخیره کدهای MFA در مرورگر یا فایل‌های کامپیوتر
• عدم تهیه نسخه پشتیبان از کدهای بک‌آپ
• استفاده از دستگاه‌های ناامن برای ورود به حساب‌ها

پیشنهاد امنیتی: همیشه کدهای بک‌آپ را در جایی امن (مثل رمزنگاری‌ شده در فضای ابری یا فیزیکی) نگهداری کنید.

بیشتر بخوانید: آشنایی با روش های رمزنگاری

سخن آخر

احراز هویت دو مرحله ای یکی از ساده‌ترین اما موثرترین روش‌ها برای افزایش امنیت اطلاعات شخصی و سازمانی در فضای آنلاین است. با پیاده‌سازی صحیح آن، می‌توانید ریسک حملات را به‌طور چشمگیری کاهش دهید. برای کسب‌وکارهایی که با داده‌های حساس کاربران سروکار دارند، پیاده‌سازی MFA نه‌ فقط یک اقدام فنی، یک مسئولیت حرفه‌ای است. تیم دواپس ایران آماده ارائه راهکارهای تخصصی در پیاده‌سازی زیرساخت‌های امن مبتنی بر MFA برای سازمان‌ها و شرکت‌هاست.

سوالات متداول

در این بخش به برخی از سوالات متداول کاربران درباره احراز هویت دو مرحله ای (MFA) پاسخ می‌دهیم تا درک بهتری از کاربرد، مزایا و نحوه استفاده از آن داشته باشید.

آیا احراز هویت دو مرحله ای فقط برای حساب‌های بانکی کاربرد دارد؟

خیر. MFA برای هر حساب کاربری مهمی مثل ایمیل، شبکه‌های اجتماعی، صرافی ارز دیجیتال، و حتی فروشگاه‌های آنلاین توصیه می‌شود.

اگر موبایلم را گم کنم، دیگر نمی‌توانم وارد حسابم شوم؟

بیشتر سرویس‌ها هنگام فعال‌سازی MFA، گزینه‌ای برای ایجاد کدهای بک‌آپ یا روش بازیابی ارائه می‌دهند. حتماً این کدها را در جایی امن ذخیره کنید.

آیا اپلیکیشن‌های MFA امن هستند؟

بله، اپلیکیشن‌های تأیید هویت مانند Google Authenticator یا Authy امنیت بسیار بالایی دارند و استفاده از آن‌ها به‌مراتب بهتر از روش پیامکی است.

 آیا MFA سرعت ورود به حساب را کاهش می‌دهد؟

در ابتدا ممکن است چند ثانیه زمان بیشتر ببرد، اما در مقابل امنیتی که به شما می‌دهد، این زمان ناچیز است. برخی اپلیکیشن‌ها حتی ورود خودکار با اثر انگشت را هم پشتیبانی می‌کنند.